Polskie Państwo Podziemne

Polskie Państwo Podziemne to nieoficjalna nazwa ruchu oporu, który powstał w Polsce podczas II wojny światowej. W okresie okupacji niemieckiej i sowieckiej, Polacy stawiali opór zarówno zbrojny, jak i cywilny. Państwo Podziemne zostało zorganizowane na wszystkich szczeblach administracyjnych, a jego działalność obejmowała zarówno działania zbrojne, jak i propagandowe oraz dywersyjne. W ramach ruchu oporu działały również liczne organizacje polityczne i konspiracyjne, które reprezentowały różne środowiska i poglądy. Polskie Państwo Podziemne było jednym z najważniejszych ruchów oporu w Europie i stanowiło ważny element polskiej historii oraz tożsamości narodowej.

Początki działalności konspiracyjnej w Polsce

Po klęsce Polski we wrześniu 1939 roku wielu Polaków nie pogodziło się z ponowną utratą niepodległości i szybko zaczęło tworzyć organizacje konspiracyjne i grupy partyzanckie. Do ich tworzenia przyczyniali się przede wszystkim byli wojskowi, którzy nie chcieli złożyć broni i zdecydowali się na kontynuowanie walki w podziemiu. W części polski zajętej przez Niemców nie doszło do kolaboracji z okupantami na większą skalę, ponieważ szybko się okazało, że współpraca z Niemcami nie przynosi większych korzyści, a celem Hitlera była masowa eksterminacja Polaków. Terror hitlerowców sprawiał, że rosła determinacja i narodowa jedność wśród Polaków.

Sytuacja była odmienna na ziemiach okupowanych przez Sowietów, gdzie ich propaganda i polityka wykorzystująca przekupstwo skłoniły do współpracy duże grupy miejscowej ludności. Dzięki temu NKWD, czyli radziecka służba bezpieczeństwa, z dużą skutecznością udało się wykrywać i likwidować wszelkie organizacje konspiracyjne działające na terenie Polski. Mimo to, wiele osób nadal decydowało się na walkę w podziemiu, podejmując ryzyko i biorąc na siebie odpowiedzialność za działalność konspiracyjną.

Oddział majora Henryka Dobrzańskiego "Hubala"

Major Henryk Dobrzański, znany jako "Hubal", był dowódcą partyzanckim Armii Krajowej podczas II wojny światowej. Jego oddział słynął z brawurowych akcji dywersyjnych i sabotażowych przeciwko niemieckiemu okupantowi. Hubal był również znany z troski o swoich żołnierzy i cieszył się dużym poparciem wśród ludności cywilnej. Zginął w 1944 roku i został pośmiertnie odznaczony Krzyżem Walecznych.

Powstanie Armii Krajowej

Powstanie Armii Krajowej było jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Polski podczas II wojny światowej. Już 27 września 1939 roku, zaraz po wybuchu wojny, w Warszawie powołano do życia Służbę Zwycięstwu Polski (SZP), która miała za zadanie kontynuowanie walki z okupantem niemieckim. W listopadzie 1939 roku, pod wodzą Władysława Sikorskiego, powołano Związek Walki Zbrojnej, którego celem było kontynuowanie walki z Niemcami i ochrona interesów Polski.

W czerwcu 1940 roku, Stefan Rowecki (pseudonim "Grot"), został Komendantem Głównym Związku Walki Zbrojnej. W lutym 1942 roku Związek Walki Zbrojnej został przemianowany na Armię Krajową (AK), która swoim zasięgiem objęła zarówno Generalne Gubernatorstwo, jak i ziemie wcielone do III Rzeszy. Latem 1944 roku do Armii Krajowej należało około 400 tysięcy żołnierzy, w tym około 100 tysięcy w leśnych oddziałach partyzanckich, co czyniło ją największą organizacją konspiracyjną w Europie.

Działalność Armii Krajowej była jednym z ważniejszych elementów polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej i stanowiła ważny symbol walki o niepodległość i suwerenność Polski. Armia Krajowa brała udział w wielu akcjach dywersyjnych i sabotażowych, a jej działania przyczyniły się do osłabienia niemieckiej okupacji i utrudnienia prowadzenia wojny przez Niemców. Do dziś Armia Krajowa jest uważana za jedną z najważniejszych organizacji polskiego ruchu oporu podczas II wojny światowej i ma ogromne znaczenie dla tożsamości narodowej Polaków.

Działalność polskiego podziemia

Działalność polskiego podziemia podczas II wojny światowej była bardzo różnorodna i obejmowała szeroki zakres działań. Początkowo aktywność Związku Walki Zbrojnej, a następnie Armii Krajowej, skupiała się głównie na działalności propagandowej i sabotażowej. Rzadziej przeprowadzano akcje dywersyjne, które polegały na infiltracji przeciwnika i prowadzeniu działań dezinformacyjnych i zakłócających jego działania. Koordynacją działań dywersyjnych zajmował się Kedyw, czyli specjalny oddział Armii Krajowej odpowiedzialny za tego typu działania.

Polskie państwo podziemne organizowało także operacje wywiadowcze, w ramach których zbierano informacje o niemieckich transportach kolejowych, zlokalizowano ośrodek badawczo produkcyjny nowych rodzajów broni III Rzeszy oraz przejęto niewybuch rakiety V-2, a po jej zbadaniu wysłano ją do Wielkiej Brytanii. Działalność polskiego podziemia stanowiła poważny problem dla niemieckiego okupanta i przyczyniła się do osłabienia jego pozycji w Polsce.

Stefan Rowecki, Komendant Główny Armii Krajowej, został aresztowany przez Niemców w 1943 roku, co spowodowało konieczność zmiany komendanta głównego na Tadeusza Komorowskiego "Bór". Pod jego dowództwem Armia Krajowa kontynuowała działalność wojskową i konspiracyjną aż do zakończenia wojny. "Bór", był również odpowiedzialny za organizację Powstania Warszawskiego, które miało miejsce w 1944 roku. Jego działalność w Armii Krajowej i udział w Powstaniu Warszawskim przyniosły mu ogromne uznanie i uczyniły go jednym z najważniejszych dowódców polskiego podziemia podczas II wojny światowej.

Najsłynniejsze akcje dywersyjne

Jedną z najsłynniejszych akcji dywersyjnych polskiego podziemia była akcja "Wieniec", która miała miejsce w 1942 roku. Celem akcji było zniszczenie mostu kolejowego w Charsznicy nad Sanem, który był ważnym ośrodkiem przemysłowym i komunikacyjnym dla niemieckiej armii. Akcja została przeprowadzona przez oddział partyzancki pod dowództwem rotmistrza Witolda Pileckiego i została uznana za jedną z najskuteczniejszych akcji dywersyjnych polskiego podziemia.

Inną słynną akcją dywersyjną była akcja "Meksyk II", która miała miejsce w 1944 roku. Celem akcji było zdobycie dokumentów z magazynu amunicji w warszawskim Arsenale, które mogłyby posłużyć do udowodnienia niemieckiego nadużycia amunicji i użycia niekonwencjonalnych środków bojowych, takich jak gazy bojowe. Akcja została przeprowadzona przez oddział partyzancki pod dowództwem porucznika "Kmicica" i uważana jest za jedną z najważniejszych akcji dywersyjnych Armii Krajowej.

Trzecią słynną akcją dywersyjną była akcja "Kutschera", która miała miejsce w 1944 roku. Jej celem było zdobycie niemieckiego samolotu szpiegowskiego Focke-Wulf Fw 200 Condor i przekazanie go aliantom. Akcja została przeprowadzona przez oddział partyzancki pod dowództwem kpt. Karola Piegzy i uważana jest za jedną z najważniejszych akcji dywersyjnych polskiego podziemia podczas II wojny światowej.

Polskie organizacje partyzanckie podczas II wojny światowe

Armia Krajowa (AK) - była największą organizacją zbrojną polskiego podziemia podczas II wojny światowej. Powstała w 1939 roku pod nazwą Związek Walki Zbrojnej (ZWZ), a w 1942 roku przemianowana została na Armię Krajową. Jej celem była obrona narodowa i walka o niepodległość Polski. W swojej działalności AK koncentrowała się na działalności propagandowej, dywersyjnej i sabotażowej, a także na akcjach wywiadowczych. W 1944 roku do AK należało ok. 400 tys. żołnierzy, w tym ok. 100 tys. w leśnych oddziałach partyzanckich.

Bataliony Chłopskie (BCh) - organizacja powstała w 1943 roku na terenach wschodnich Polski. Ich celem była walka z niemieckimi okupantami i sowieckimi wojskami. BCh skupiały głównie chłopów i robotników z terenów wschodnich Polski, a ich działalność koncentrowała się głównie na akcjach dywersyjnych i sabotażu.

Wolność, Równość, Niepodległość (WRN) - była polską organizacją konspiracyjną, która powstała w 1940 roku. Jej celem było walka o wolność i niepodległość Polski oraz promocja idei równości i sprawiedliwości społecznej. WRN działała głównie na terenach zajętych przez Sowietów i skupiała przede wszystkim inteligencję i młodzież akademicką.

Narodowe Siły Zbrojne (NSZ) - celem powstałej w 1942 roku organizacji była walka z niemieckimi i sowieckimi okupantami oraz obrona narodowa. NSZ skupiały głównie narodowych demokratów i konserwatystów i ich działalność koncentrowała się głównie na akcjach dywersyjnych i sabotażu. W swojej działalności NSZ koncentrowały się na obronie polskiej ludności przed represjami ze strony niemieckich i sowieckich okupantów oraz na propagowaniu idei narodowych i konserwatywnych.

Gwardia Ludowa (GL) - była polską organizacją partyzancką, która powstała w 1943 roku. Jej celem była walka z niemieckimi i sowieckimi okupantami oraz obrona ludności przed represjami. GL skupiała głównie komunistów i skrajną lewicę i jej działalność koncentrowała się głównie na akcjach dywersyjnych i sabotażu. W swojej działalności GL promowała ideę komunistycznych i walką o lepsze warunki życia dla ludności.

Polskie Państwo Podziemne

Delegatura Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj była głównym organem władzy w Polskim Państwie Podziemnym. Składała się z kilku departamentów, które pełniły funkcje odpowiedników ministerstw w rządzie. Wśród nich był m.in. Departament Informacji, który zajmował się zbieraniem i rozpowszechnianiem informacji oraz nadzorował działalność tajnych radiostacji. Departament Oświaty i Kultury zaś zajmował się kultywowaniem polskiej kultury i tradycji oraz utrzymywaniem polskiej szkolnictwa i nauki na poziomie zbliżonym do normalnych warunków.

Polskie partie polityczne nadal działały w podziemiu i współpracowały z Delegaturą. W ramach Polskiego Państwa Podziemnego funkcjonowały tajne sądy, które wydawały wyroki na kolaborantach i zdrajcach. Struktury podziemne miały także stały kontakt z polskim rządem w Londynie. Kontakt ten był możliwy m.in. dzięki tajnym radiostacjom oraz kurierom, takim jak Jan Karski czy Jan Nowak-Jeziorański.