Dwie okupacje

Polska podczas drugiej wojny światowej była dwukrotnie okupowana - przez Niemcy i Związek Radziecki. Obie okupacje były bardzo ciężkimi doświadczeniami dla Polaków i pozostawiły głębokie rany w psychice narodu. W czasie okupacji Polacy musieli zmierzyć się z brutalnym terrorze, masowymi deportacjami i zbrodniami popełnionymi przez obce władze. Mimo wszystko, Polacy zachowali swoją tożsamość i duch walki, co pozwoliło im odzyskać niepodległość po zakończeniu wojny.

Podział polskich ziem

Podział ziem polskich miał miejsce 28 września 1939 roku, kiedy Niemcy i ZSRR podpisały traktat o granicach i przyjaźni. W wyniku tego porozumienia tereny polskie zostały podzielone między oba państwa. Część ziem polskich została wcielona bezpośrednio do III Rzeszy, tworząc tzw. ziemie wcielone. Inne tereny zostały utworzone w postaci Generalnego Gubernatorstwa, gdzie Polacy byli traktowani jako obywatele drugiej kategorii.

Na obszarach polski zajętych przez ZSRR odbyły się sfałszowane wybory do zgromadzeń narodowych. Wybrane w ten sposób władze poprosiły o wcielenie zajętych terytoriów do ZSRR. Tereny polski wschodniej i północnej zostały przyłączone do ZSRR i stały się częścią Związku Radzieckiego. Podział ziem polskich był tragicznym doświadczeniem dla Polaków i pozostawił głębokie rany w psychice narodu.

Okupacja niemiecka

Okupacja niemiecka była bardzo ciężkim doświadczeniem dla Polaków. Ziemie polskie włączone do III Rzeszy Niemcy planowali poddać pełnej germanizacji. Tamtejsza ludność była terroryzowana poprzez masowe mordy, skazywanie na więzienie i obozy koncentracyjne, wysiedlenia, pozbawienie Polaków praw obywatelskich, likwidację polskiego szkolnictwa i ustanowienie języka niemieckiego językiem urzędowym.

Generalne Gubernatorstwo miało być rolniczym zapleczem III Rzeszy i Polacy mieli się stać niewolnikami i sługami. Władzę sprawował Hans Frank, urzędujący na Wawelu w Krakowie. W Generalnym Gubernatorstwie dopuszczano używanie języka polskiego, zachowano szkoły podstawowe i średnie zawodowe, w których uczono tylko czytania, pisania, podstaw matematyki i zawodu. Ustanowiono polską policję nazywaną potocznie od koloru mundurów "granatową". Publikowano również prasę polskojęzyczną, podległą okupantowi, nazywaną "gadzinówką".

Terror hitlerowski

Terror hitlerowski był integralną częścią niemieckiej okupacji Polski. Jeszcze przed wybuchem wojny Niemcy zdecydowali, że aby osłabić polski naród, należy wyeliminować jego elity. Dlatego od pierwszych dni okupacji stosowali na polskich ziemiach brutalny terror. W ramach operacji "Tannenberg" zamordowano tysiące Polaków, którzy uważani byli za liderów narodu. Miejscami kaźni Polaków na terenach wcielonych do III Rzeszy stały się m.in. obozy koncentracyjne, wieś Piaśnica koło Wejherowa oraz Fort VII w Poznaniu.

Działania przeciwko polskim elitom podjęto także na terenie Generalnego Gubernatorstwa. W ramach akcji specjalnej "Kraków" Niemcy aresztowali i zamordowali wielu wybitnych Polaków z Krakowa i okolic. Podobnie działała akcja pacyfikacyjna "AB", która miała na celu zlikwidowanie polskiej inteligencji. Łapanki, przymusowe roboty do Niemiec i publiczne egzekucje zakładników były codziennością w okupowanej Polsce. Jednym z miejsc, gdzie odbywały się masowe aresztowania Polaków było warszawskie więzienie Pawiak, gdzie przebywało kilkadziesiąt tysięcy osób. Areszty odbywały się także w siedzibie tajnej policji niemieckiej Gestapo w alei Szucha w Warszawie. W okupowanej Polsce panował strach i terror, a ludność była ciągle narażona na represje i prześladowania ze strony niemieckich władz okupacyjnych.

Okupacja sowiecka

Polityka władz sowieckich wobec Polaków różniła się od działań Niemców. Znaczną część mieszkańców Kresów Wschodnich stanowiły mniejszości narodowe, wrogo nastawione do władz polskich. Białorusini i Ukraińcy często witali z niechęcią do polskiego państwa Armię Czerwoną z radością. Taka postawa ludności pomogła propagandzie sowieckiej w szerzeniu poglądu o "wyzwoleniu z polskiej niewoli".

Głównym celem ZSRS była sowietyzacja, czyli przemodelowanie kraju według wzorów radzieckich. W okupowanej Polsce cechami okupacji sowieckiej były:

Paszportyzacja, czyli wymóg posiadania paszportu przez wszystkich obywateli polskich. Było to narzędzie kontroli i represji wobec ludności.
Obsadzanie większości stanowisk w administracji, gospodarce i szkolnictwie przysłanymi z ZSRS komunistami lub miejscowymi Żydami, Ukraińcami i Białorusinami, rzadko Polakami. W ten sposób ZSRS próbowało zapewnić sobie lojalność i posłuszeństwo ze strony ludności polskiej.
Represje wobec elit społecznych - eliminacja liderów i elit, które mogłyby stanowić opór wobec nowych władz. W związku z tym dokonano wielu aresztowań i wysiedleń przedstawicieli polskich elit, w tym działaczy politycznych, intelektualistów, artystów, duchownych i innych osób uważanych za potencjalnych przeciwników reżimu.
Zamienianie kościołów, cerkwi i synagog na magazyny lub inne budynki użytkowe. Władze sowieckie nie tolerowały działalności religijnej i starały się ograniczyć jej wpływ na życie społeczne.
Masowa nacjonalizacja i kolektywizacja, czyli przejmowanie przez państwo wielkich przedsiębiorstw i ziemi rolnej oraz ich przekształcanie w spółdzielnie produkcyjne lub kombinaty. W ten sposób ZSRS próbowało zmienić strukturę ekonomiczną Polski i zapewnić sobie kontrolę nad gospodarką.
Język polski jako jeden z języków urzędowych. Władze sowieckie starannie kontrolowały użycie języka polskiego i starały się ograniczyć jego użycie do minimum.
Istnienie polskich szkół, w tym szkół podstawowych i średnich, było dozwolone, ale program nauczania był ściśle kontrolowany przez władze sowieckie i musiał być zgodny z radzieckimi wytycznymi.

Wielu Polaków skazano na wieloletnie pobyty w łagrach (obozach pracy), gdzie wykonywali ciężką pracę fizyczną w warunkach skrajnego niedostatku i braku higieny. Warunki panujące w łagrach były bardzo trudne, a ucieczki z nich rzadkie. Wielu Polaków zginęło lub zostało zamordowanych w łagrach za próby ucieczki lub za sprzeciwienie się wymaganiom władz radzieckich.

Deportacje w głąb Związku Radzieckiego

Masowe deportacje w głąb ZSRS to wysiedlenia przeprowadzane przez władze radzieckie na zajętych przez Armię Czerwoną terenach Polski w latach 1939-1941. Wysiedlono głównie przedstawicieli polskich elit, takich jak działacze polityczni, intelektualiści, artyści i duchowni, a także przedsiębiorców, którzy mogliby stanowić opór wobec nowych władz. Deportacje rozpoczęły się już w październiku 1939 r. i trwały do lipca 1941 r. W ich wyniku wywieziono około 1,7 miliona Polaków, głównie do Kazachstanu i na Syberię.

Przebieg deportacji był bardzo brutalny. Wysiedlanych Polaków zbierano w specjalnie przygotowanych punktach, skąd byli przewożeni do obozów przejściowych. Stamtąd, w ciasnych i niehigienicznych warunkach, byli wywożeni do ZSRS w specjalnie przygotowanych wagonach towarowych. Podróż trwała nawet kilka tygodni, a warunki były bardzo trudne, co prowadziło do wielu ofiar śmiertelnych.

Niektórzy mieszkańcy zajętych ziem podjęli współpracę z komunistami, nadzieją na lepsze warunki życia lub po prostu przetrwania. Wielu z nich zostało wysłanych do ZSRS, gdzie pracowali w różnych zakładach lub na roli. W wielu przypadkach jednak współpraca z władzami radzieckimi nie przynosiła oczekiwanych korzyści.

Polacy w Kazachstanie

Polacy w Kazachstanie byli zmuszeni do pracy w trudnych warunkach, w wielu przypadkach za bardzo niskie wynagrodzenie lub nawet bez płacy. W wielu przypadkach byli też narażeni na represje ze strony władz radzieckich za nieposłuszeństwo lub niechęć do pracy na rzecz ZSRS. Wielu z nich zmarło z powodu trudnych warunków życia lub zostało zamordowanych przez władze radzieckie. Szacuje się, że w latach 1940-1941 do Kazachstanu trafiło od 300 tys. do 3 mln Polaków.

Zbrodnia katyńska

Zbrodnia katyńska to masowe morderstwo polskich oficerów i elit intelektualnych, dokonane przez władze radzieckie w kwietniu i maju 1940 roku. Ofiary zostały zamordowane w lasach katyńskich niedaleko miasta Smoleńsk w Rosji. Zbrodnia ta była skrywana przez władze radzieckie do momentu wojny z Niemcami, kiedy to została ujawniona przez niemieckie wojska. W wyniku zbrodni katyńskiej zginęło około 22 tysięcy Polaków.

Wydarzenie te było jednym z największych zbrodni popełnionych przez władze radzieckie wobec Polaków podczas drugiej wojny światowej. Wielu Polaków zostało zamordowanych bez sądu czy innego rodzaju procesu, a ich ciała zostały zakopane w masowych mogiłach w lasach katyńskich. Zbrodnia ta była szczególnie okrutnym aktem, który pogłębił rozdarcie i niezrozumienie między Polakami a Rosjanami i miała duży wpływ na relacje między oboma narodami po zakończeniu wojny. Do dziś zbrodnia katyńska pozostaje jednym z największych symboli cierpienia i upokorzenia, jakiego doznał naród polski podczas drugiej wojny światowej.

Katastrofa w Smoleńsku

Lech Kaczyński był prezydentem Polski w latach 2005-2010. W 2010 roku leciał do Smoleńska w Rosji, aby wziąć udział w uroczystościach upamiętniających 70. rocznicę zbrodni katyńskiej. W katastrofie samolotu Tu-154, do której doszło podczas lądowania w Smoleńsku, zginęło 96 osób, w tym Lech Kaczyński i jego żona Maria, a także wielu wysokich rangą polityków, generałów i działaczy publicznych. Katastrofa ta była jedną z największych tragedii w historii Polski i wywołała ogromne poruszenie w kraju. Do dziś wiele osób kwestionuje oficjalną wersję wydarzeń i sugeruje, że mogło dojść do celowego zamachu na prezydenta Kaczyńskiego i innych ważnych polityków.