Pan Tadeusz

GENEZA

W 1834 Adam Mickiewicz przebywał w Paryżu, do którego przybył w lipcu 1832 roku po upadku powstania listopadowego. W środowisku Wielkiej Emigracji dużo przysłuchiwał się sporom o przyczynach klęski powstania, a nawet kilka razy w nich uczestniczyć. Utęskniony za ojczyzną, Mickiewicz napisał "Pana Tadeusza". Był próbą powrotu do Polski i zapomnienia o tym, że jest emigrantem. W utworze zawarł swoje wspomnienia z dzieciństwa i szlacheckie tradycje, które w czasie powstawania książki powoli zanikały. Dzieło powstało w większości w latach 1832-1834, ale zrodziło się w umyśle Mickiewicza w 1831 roku, gdy dowiedział się o wybuchu powstania listopadowego.

GATUNEK

"Pan Tadeusz" jest epopeją, czyli rozbudowanym utworem epickim, pisanym wierszem, ukazującym życie narodu na tle ważnych dla niego wydarzeń historycznych.

CZAS I MIEJSCE AKCJI:

Akcja utworu toczy się w XIX wieku i obejmuje koniec lata 1811 roku oraz jeden wiosenny dzień 1812r. Rozgrywa się w Soplicowie, zaścianku Dobrzyn, okolicznych lasach oraz zamku Horeszków

STRESZCZENIE

"Pan Tadeusz" rozpoczyna się przyjazdem młodego Tadeusza do Soplicowa, dworku swojego stryja Sędziego Soplicy, na wakacje ze szkoły w Wilnie. Okazuje się, że między Hrabią Horeszko a Sędzim Soplicą trwa proces o zamek Horeszków, który przyciąga wielu gości. Wieczorem odbywa się uczta organizowana przez stryja Tadeusza, podczas której młody mężczyzna zaczyna flirtować ze swoją ciocią Telimeną, myśląc że jest piękną dziewczyną, którą widział rankiem przechadzając się po dworku. Podczas posiłku powstaje kłótnia o psy, który jest lepszy, dlatego zorganizowano polowanie na zająca, które miało rozstrzygnąć ten spór. Ostatecznie żaden z psów nie wygrał, ponieważ zając uciekł.

Tadeusz bierze udział w polowaniu na niedźwiedzia, na którym pojawia się także starszy od niego hrabia z rodu Horeszków i piękna Zosia, w której oboje się zakochują. W Soplicowie pojawia się także ksiądz Robak, który namawia szlachtę do przygotowania Litwy na przyjęcie wojsk Napoleona. Spór między Soplicą a Hrabią prowadzi do ataku ze strony Dobrzyńskich na Soplicowo, który zostaje przerwany przez Rosjan. Rozpoczyna się walka między mieszkańcami Soplicowa a Rosjanami, w której postrzelony kulą zostaje ksiądz Robak. Później, podczas spowiedzi na łożu śmierci wyznaje on, że jest tak naprawdę Jackiem Soplicą, ojcem Tadeusza Soplicy. Opowiada on też prawdziwą historię zabójstwa Stolnika Horeszki. Ostatecznie Gerwazy wybacza Soplicom, a Jacek umiera.

Wkrótce mają miejsce zaręczyny Tadeusza i Zosi, po których odbywa się taniec poloneza przez mieszkańców i gości Soplicowa.