Części zdania

Część zdania to podstawowy element składni języka, który odpowiada za łączenie wyrazów w sensowne konstrukcje. Składa się z różnych elementów, takich jak podmiot, orzeczenie, dopełnienie, okolicznik, a także przydawka. Poprawne i świadome posługiwanie się tymi częściami zdania jest kluczowe dla wyrażania swoich myśli w sposób precyzyjny i zrozumiały dla innych, dlatego w tym materiale przyjrzymy się bliżej tej sprawie.

Czym jest zdanie?

Zdanie jest podstawową jednostką komunikacyjną w języku. Stanowi kompletną myśl, wyraża pewne informacje lub poglądy, a także przekazuje pewne treści. Składa się z jednego lub więcej wyrazów i zazwyczaj zawiera podmiot (ktoś lub coś, o czym jest mowa) oraz orzeczenie (coś, co jest mówione o podmiocie). Zdanie może mieć różne formy i struktury, ale posiada pewne wspólne cechy. Przede wszystkim, musi mieć sens i być zrozumiałe dla odbiorcy. Musi także posiadać odpowiednią składnię, czyli zachować zasady gramatyczne danego języka. Poprawnie skonstruowane zdanie powinno zawierać również spójne elementy składniowe, takie jak przydawki, dopełnienia czy okoliczniki, które nadają mu pełniejszy sens i informacje dodatkowe.

Z czego składa się zdanie?

ORZECZENIE

Informuje o tym, co robi podmiot lub w jakim stanie się znajduje.

Odpowiada na pytania: CO ROBI? CO SIĘ Z NIM DZIEJE?

Przykład: Marysia czyta na głos.

PODMIOT

Określa wykonawcę czynności, o której jest mowa w orzeczeniu. Jest to osoba, która wykonuje daną czynność (orzeczenie).

Niestety, w języku polskim istnieją także rodzaje podmiotów:

PODMIOT GRAMATYCZNY wyrażany jest w mianowniku, najczęściej spotykany. Odpowiada na pytanie KTO? CO? Przykład: Nauczyciel oddał nasze kartkówki.
PODMIOT LOGICZNY jest wyrażany w dopełniaczu (KOGO? CZEGO?) Przykład: Zabrakło mi czasu.
PODMIOT DOMYŚLNY to podmiot, którego możemy się domyślić. Na podstawie orzeczenia możemy określić, kto jest wykonawcą czynności. Przykład: Właśnie wróciliśmy do domu. Podmiot: MY
PODMIOT SZEREGOWY to szereg wyrazów będących jednym podmiotem. Przykład: Wojtek i Alek jedzą ciasto.