Kamienie na szaniec

Autor: Aleksander Kamiński Epoka: Literatura II wojny światowej Rodzaj: Epika Gatunek: Literatura faktu, dokument

Czas i miejsce akcji Fabuła "Kamieni na szaniec" rozwija się w trakcie okupacji hitlerowskiej, obejmując okres od czerwca 1939 roku do sierpnia 1943 roku. Wydarzenia głównie rozgrywają się w okupowanej Warszawie.

Narracja Utwór został napisany z trzecioosobową narracją wszechwiedzącą, co oznacza, że narrator zna wszystkie wydarzenia oraz myśli i uczucia poszczególnych bohaterów

Geneza Do powstania książki przyczyniły się wydarzenia związane z aresztowaniem i następującym po nim odbiciem Rudego. Wydarzenie to wstrząsnęło Polskim Podziemiem. Autor otrzymał relacje z Akcji pod Arsenałem od jej uczestników oraz oparł się na pamiętniku Zośki. Po śmierci Rudego i Alka, Tadeusz Zawadzki, będący w bardzo złym stanie psychicznym, został namówiony przez ojca do spisania swoich wspomnień. To właśnie wtedy powstał pamiętnik, któremu nadano tytuł "Kamienie rzucane na szaniec". Kiedy Zośka dowiedział się, że Kamiński planuje napisać książkę o Alku i Rudym, którzy zmarli tego samego dnia po akcji pod Arsenałem z powodu odniesionych ran, namawiał go do zatytułowania książki właśnie "Kamienie rzucane na szaniec".

Bohaterowie Zośka - Tadeusz Zawadzki -posiadał naturalny talent organizacyjny i wyjątkowe przywództwo. Miał ojca będącego profesorem oraz matkę zaangażowaną w działalność społeczną. Przydomek Zośki związany był z jego delikatnej urody oraz nieśmiałością. Był pełen ambicji i zdolności sportowych, odnosił sukcesy zarówno w strzelectwie, hokeju, jak i tenisie. Charakteryzowała go determinacja i ambicja, a jednocześnie był wrażliwy i wyrozumiały. Poległ 20 sierpnia 1943 r. podczas ataku na niemiecką strażnicę graniczną w Sieczychach, gdzie został postrzelony przez niemieckiego żołnierza. Alek - Maciej Aleksy Dawidowski - był wysoki, szczupły i sprawny, miał jasne włosy i niebieskie oczy oraz zawsze się uśmiechał. Był pełen energii, często ekspresyjny w mowie i gestach, łatwo zachwycający się i czasem nieco roztrzepany. W sytuacjach kryzysowych zachowywał jednak spokój. Był odważny, a czasem wykazywał się wręcz brawurą, jak w przypadku ryzykownego odkręcania niemieckiej tablicy z pomnika Kopernika tuż obok komendy policji. Oddany swoim przyjaciołom i rodzinie, spotykał się z Basią, także zaangażowaną w działania w Wawrze, co budowało silne więzi między nimi. Jego ojciec pełnił funkcję dyrektora fabryki. Został postrzelony w akcji pod Arsenałem, zmarł w wyniku odniesionych ran 30 marca 1943 r. Rudy - Jan Bytnar - wychowany w rodzinie inteligenckiej, gdzie obaj rodzice byli nauczycielami, Rudy był szczupłym chłopakiem o piegowatej twarzy i rudawych włosach. Posiadał wszechstronne umiejętności, m. in. opanowując sztukę gotowania, tańca, jazdy na nartach i majsterkowania. Wyróżniał się nie tylko pracowitością, lecz także pomysłowością – to on stworzył stemple z symbolem Polski Walczącej i tzw. wieczne pióro, które później wykorzystał do rysowania kotwic i pisania polskich napisów na wysokości czterech metrów. Rudy był lubiany za swoją ambitność i nieustępliwość. Nawet po zatrzymaniu i przeszłym torturach nie wydał Gestapo nazwisk swoich przyjaciół, pozostając niezłomny w obronie wspólnej sprawy. Zmarł na skutek odniesionych ran i skatowania przez gestapo 30 marca 1943 r.

Streszczenie Trzej bliscy przyjaciele, Jan Bytnar, Aleksy Dawidowski i Tadeusz Zawadzki, kończą swoją naukę w renomowanym warszawskim liceum imienia Stefana Batorego. Maturę mają już za sobą, a przed nimi rozciągają się plany na studia i dalszego życia. Jednak planowanie przekreśla we wrześniu 1939 roku wybuch wojny, a ich życie zmienia się nieodwracalnie. Młodzi harcerze, którzy wszyscy należą do 23. Warszawskiej Drużyny Harcerskiej, nie wahają się ani chwili, gdzie jest ich miejsce i jakie obowiązki ich czekają. W okupowanej przez Niemców Warszawie bez wahania angażują się w walkę konspiracyjną, początkowo jako członkowie Małego Sabotażu, a później jako walczący w Grupach Szturmowych. Jan przyjmuje pseudonim Rudy, Aleksy staje się Alekiem, a Tadeusz to Zośka.

Rudy, Alek i Zośka, wraz z wieloma innymi towarzyszami broni, bez wahania oddają swoje życie w obronie niepodległej Polski. Bez protestów, stanowiąc wzór wzajemnego oddania i przyjaźni, organizują Akcję pod Arsenałem, aby odbić Rudego z rąk Gestapo. Rudy, mimo nieludzkich tortur, nie wydaje nazwisk swoich kolegów. Niestety, życie trzech głównych bohaterów jest tragicznie krótkie. Rudy, znęcany przez Gestapo, umiera kilka dni po Akcji pod Arsenałem. Alek, ranny podczas tej samej akcji, również z powodu obrażeń umiera tego samego dnia co Rudy. Od tego momentu Zośka nie może znaleźć dla siebie miejsca. Jego stan psychiczny jest bardzo zły. Zapisuje swoje wspomnienia w pamiętniku, jednak i on ginie, będąc jedynym poległym w akcji pod Sieczychami.

Plan wydarzeń 1. Przedstawienie głównych bohaterów - Zośka, Rudy i Alek.

2. Ukończenie przez bohaterów liceum im. S. Batorego.

3. Wybuch II wojny światowej.

4. Dołączenie przyjaciół do działalności sabotażowej w ramach konspiracji.

5. Przeprowadzenie serii akcji dywersyjnych i Małego Mabotażu.

6. Aresztowanie Rudego przez Gestapo.

7. Realizacja ważnej akcji pod Arsenałem w celu uwolnienia więźniów.

8. Śmierć Rudego i Alka.

9. Msza święta ku czci poległych Rudego i Alka.

10. Przeprowadzenie akcji pod Celestynowem w celu uwolnienia transportowanych więźniów.

11. Nieudana próba wysadzenia mostu pod Czarnocinem.

12. Aresztowanie Zośki przez policję.

13. Wydostanie się Zośki na wolność.

14. Likwidacja posterunku żandarmerii w Sieczychach.

15. Śmierć Zośki

Motywy literackie: patriotyzm, wojna i okupacja, poświęcenie, oddanie życia za ojczyznę, męstwo, odwaga, przyjaźń, śmierć

Ważne akcje

Akcja	Cel	Skutek
Pod Arsenałem	Odbicie więźniów i Rudego z więźniarki	Uwolnienie więźniów i Rudego, śmierć Alka i innych kolegów
Celestynów	Uwolnienie transportowanych więźniów z pociągu jadącego z Majdanka do Oświęcimia	Odbicie więźniów
Pod Czarnocinem	Wysadzenie mostu nieopodal stacji kolejowej w Czarnocinie	Akcja nieudana, uszkodzenie mostu na jakiś czas
Pod Sieczychami	Likwidacja posterunku żandarmerii	Zniszczenie posterunku, śmierć Zośki

#e8 #szkolapodstawowa