Katarynka

streszczenie

Bohaterem “Katarynki” jest Pan Tomasz — elegancki, zamożny stary kawaler, mecenas i wielbiciel sztuki. Mężczyzna nienawidzi kataryniarzy i katarynek do tego stopnia, że płaci stróżowi dziesięć złotych miesięcznie, żeby ten nie wpuszczał kataryniarzy na podwórze. Pewnego dnia do mieszkania  naprzeciwko, wprowadzają się dwie ubogie szwaczki z ośmioletnią dziewczynką. Dziecko jest niewidome, cały dzień spędza przy oknie. Dziewczynka straciła wzrok, w wieku sześciu lat, na skutek gorączki. Pan Tomasz chce jej pomóc

Pewnego dnia, na podwórzu pojawia się kataryniarz. Mecenas chce go przegonić, ale zauważa, że dźwięki katarynki sprawiają dziewczynce radość.Tymczasem do pokoju wpada lokaj z nowym stróżem. Sługa spodziewa się, że Pan Tomasz skarci nieuważnego stróża. Mecenas oświadcza jednak, że będzie płacił mu dziesięć złotych miesięcznie za to, żeby codziennie wpuszczał kataryniarza na podwórze. Mężczyźni stwierdzają, że Pan Tomasz oszalał. Mecenas rzuca kataryniarzowi dziesięć złotych, a następnie szuka w swoim kalendarzu adresów najlepszych okulistów aby pomoc dziewczynce

Bohaterowie

Pan Tomasz - zamożny mecenas, kawaler i wielbiciel sztuki. Kocha również muzykę, jednak nienawidzi kataryniarzy. Widząc jak dziewczynka jest zachwycona grą katarynki postanawia się zlitować i zabiera ją do okulisty, a stróżowi płaci, aby wpuszczał kataryniarzy na podwórko

Niewidoma dziewczynka - Ma osiem lat i ładną, lecz bladą twarz. W wieku sześciu lat traci wzrok z powodu nieznanej choroby. Dużo czasu spędza siedząc w oknie i obserwując innych mieszkańców kamienicy.

Czas i miejsce akcji

Akcja rozgrywa się w XIX wieku w Warszawie. Miejscem akcji jest mieszkanie Pana Tomasza i jego sąsiadek.

Geneza i gatunek

Gatunkiem jest nowela. Jest to krótki, jednowątkowy utwór literacki pisany prozą. Cechami charakterystycznymi tego gatunku są: obiektywny narrator, realizm oraz występowanie jednego głównego motywu. Akcja noweli zmierza do punktu kulminacyjnego. W "Katarynce" Prus łamie zasadę jedności czasu, stosując wiele retrospekcji - wraca do przeszłości opisując młodość Pana Tomasza.