Ideały średniowiecza

Średniowiecze to okres w historii Europy trwający od V do XV wieku. Charakteryzował się on silnym wpływem religii chrześcijańskiej na wszystkie aspekty życia, w tym na kulturę i sztukę. W tym czasie powstały liczne dzieła literackie, które opisywały ideały, do których dążyli ludzie średniowiecza.

Literatura parenetyczna to gatunek literacki, którego celem jest pouczanie i moralizowanie odbiorcy. W średniowieczu powstało wiele dzieł parenetycznych, które zawierały rady dotyczące życia zgodnego z ideałami chrześcijańskimi.

Hagiografia to gatunek literacki, który opisuje życie świętych. Hagiografie miały na celu inspirować wiernych do naśladowania przykładu świętych.

Legenda to opowieść o cudownych wydarzeniach, często z elementami fantastyki. Legendy średniowieczne często opowiadały o życiu świętych, rycerzach i innych bohaterach.

Ideał ascety w legendzie o św. Aleksym

Geneza i kontekst

Legenda o świętym Aleksym powstała prawdopodobnie w V wieku na Bliskim Wschodzie. Do Polski dotarła w XIII wieku i szybko zyskała dużą popularność. Utwór należy do gatunku hagiografii, czyli literatury opisującej życie świętych.

Streszczenie

Aleksy, pochodzący z bogatego rodu rzymskiego, wyrzekł się ziemskich przyjemności i bogactwa, by wieść życie ascetyczne. W noc poślubną opuścił żonę i udał się w podróż, rozdając po drodze swoje dobra. Żył w ubóstwie i ukryciu, znosząc cierpienia i upokorzenia. Po 17 latach tułaczki wrócił do Rzymu, gdzie nikt go nie rozpoznał. Zamieszkał pod schodami swojego domu, żywiąc się resztkami ze stołu. Po śmierci jego świętość objawiła się wieloma cudami.

Asceta - osoba, która świadomie wyrzeka się dóbr materialnych w celu osiągnięcia świętości

Schemat legendy

Legenda o świętym Aleksym ukazuje ideał ascetyzmu, popularny w średniowieczu. Aleksy świadomie wyrzeka się bogactwa, miłości i wygody, by całkowicie poświęcić się Bogu. Cierpienie i upokorzenia traktuje jako drogę do zbawienia. Aleksy miał okazję przygotować się do śmierci i napisać list do swojej żony (ans bene moriendi). Jego śmierci towarzyszy bicie wszystkich dzwonów w Rzymie, a ciało wydziela cudowną woń, która ma moc uzdrawiania chorych. Utwór podkreśla znaczenie pokory, umartwiania ciała i modlitwy.

Radosna i pokorna wiara św. Franciszka

Franciszek z Asyżu (1181-1226) był jednym z najbardziej znanych świętych chrześcijaństwa. Urodził się w bogatej rodzinie kupieckiej, ale w młodości przeszedł głęboką przemianę duchową. Porzucił bogactwo i wygodne życie, by poświęcić się Bogu i ubogim.

Zakony franciszkańskie

Franciszek założył trzy zakony: franciszkanów, klaryski i tercjarzy. Zakony te opierały się na surowych regułach ubóstwa, posłuszeństwa i czystości. Klasztory franciszkańskie znajdowały się w miastach, blisko ludzi potrzebujących pomocy.

Franciszkański ideał

Franciszkański ideał zakładał życie w radości i pokorze. Franciszek nazywał Boga "Ojcem", a świat "bratem". Uważał, że człowiek jest częścią natury i powinien z nią żyć w harmonii.

Kwiatki świętego Franciszka

"Kwiatki świętego Franciszka" to zbiór opowieści o życiu i naukach Franciszka. Książka ta ukazuje jego prostotę, radość życia i miłość do natury.

Główne idee franciszkanizmu

• Miłość Boga i bliźniego

• Ubóstwo i czystość

• Szacunek dla natury

• Pokora i radość życia

• Życie zgodne z Ewangelią

Ideał średniowiecznego rycerza - pieśń o Rolandzie

Geneza i kontekst

Pieśń o Rolandzie to epos rycerski powstały prawdopodobnie w XI wieku we Francji. Utwór opisuje bitwę pod Roncevaux w 778 roku, w której wojska frankijskie Karola Wielkiego zostały pokonane przez Saracenów.

Streszczenie

Roland, siostrzeniec Karola Wielkiego, jest jednym z najdzielniejszych rycerzy frankijskich. Podczas powrotu z Hiszpanii zostaje dowódcą tylnej straży. Saraceni, podstępnie zaatakowani przez Rolanda, są o wiele liczniejsi. Roland walczy mężnie, ale zostaje śmiertelnie ranny. Dmucha w róg, by wezwać pomoc, ale Karol Wielki nie zdąża na czas. Roland umiera, a jego ciało zostaje pochowane w Rzymie.

Schemat legendy

Legenda o Rolandzie ukazuje ideał rycerza chrześcijańskiego. Roland jest odważny, wierny i honorowy. Walczy w obronie wiary i swojego króla. Utwór podkreśla znaczenie odwagi, honoru i poświęcenia. Staje się wzorem do naśladowania dla innych rycerzy.