Wulkanizm i trzęsienia ziemi w Azji

Płyty litosfery i Azja

Azja leży ta kilku, ciągle przemieszczających się płytach litosfery: płycie eurazjatyckiej, płycie północnoamerykańskiej oraz płycie filipińskiej, indyjskiej, irańskiej i arabskiej. Takie położenie Azji sprawia, że często dochodzi do trzęsień ziemi czy wybuchów wulkanów.

Gdy płyty tektoniczne na siebie napierają, dochodzi do wypiętrzania się łańcuchów górskich. Między innymi Himalaje powstały w wyniku zderzenia się płyty indyjskiej z płytą eurazjatycką.

Płytowa budowa litosfery

W latach 60. XX wieku naukowcy potwierdzili przypuszczenia na temat tego, że litosfera podzielona jest na płyty. Zakłada się, że litosfera dzieli się na ogromne płyty, które pokrywają całą naszą planetę i unoszą się na plastycznym płaszczu ziemskim. Wśród tych płyt rozróżnia się płyty kontynentalne i oceaniczne.

Przez to, że pod płytami litosfery znajduje się płynna magma, płyty dryfują i się przemieszczają. Na ich granicach występują trzęsienia ziemi i zjawiska wulkaniczne.

Rowy oceaniczne

Powstawanie rowów oceanicznych jest wynikiem działania płyt litosfery, które gdy jedna z nich się zbiega, jest wpychana pod drugą. Najgłębszym rowem oceanicznym na Ziemi jest Rów Mariański znajdujący się w Azji. W najgłębszym miejscu ma głębokość nawet 10 916 m.

Wulkany

Na obszarach, gdzie płyty litosfery się stykają występują wulkany. Magma pod wpływem ogromnego ciśnienia przemieszcza się ku górze. Przez szczeliny w skorupie ziemskiej wydostaje się na powierzchnię w postaci lawy. Dochodzi wówczas do erupcji wulkanu.

Największe na świecie zgromadzenie wulkanów znajduje się wzdłuż wybrzeży Oceanu Spokojnego. Wiele wulkanów, które tam się znajdują, są wulkanami czynnymi. Wulkany, których działalność obserwowano dawno temu, a informacje o niej można znaleźć tylko w źródłach historycznych nazywamy wulkanami drzemiącymi. Wulkany, które wybuchały bardzo dawno i dziś nie dają znaku "życia" nazywamy wulkanami wygasłymi.

Najwyższym i najbardziej aktywnym wulkanem na Ziemi jest wulkan znajdujący się na Kamczatce. Szczyt nazywa się Kluczewska Sopka, a jego wysokość to 4750 m.n.p.m.

Trzęsienia ziemi

Jedną z najczęstszych przyczyn trzęsień ziemi są ruchy płyt litosfery, które ocierając się lub napierając powodują pod powierzchnią ziemi potężne naprężenia. Zgromadzona tam energia staje się tak ogromna, że pokonuje siły tarcia i masy skalne ulegają gwałtownemu przemieszczeniu, któremu towarzyszy powstanie drgań rozchodzących się w postaci fal sejsmicznych. Kiedy fale te docierają do powierzchni Ziemi, są odczuwane jako nagłe wstrząsy.

Siła trzęsień ziemi jest mierzona w skali Richtera. Do rejestracji i pomiaru siły trzęsień ziemi używa się przyrządów - sejsmografów.

Skutki zjawisk wulkanicznych i trzęsień ziemi

POZYTYWNE

• Powstawanie żyznych gleb

• Powstawanie energii geotermalnej

• Powstawanie nowych skał

• Powstanie atrakcji wulkanicznych

NEGATYWNE

• Wulkaniczne trzęsienia ziemi

• Tsunami

• Straty materialne

• Ofiary

• Gazy wulkaniczne

Skutki tych kataklizmów możemy zmniejszać dzięki regularnym pomiarom i monitorowaniu aktywności wulkanów i w razie niebezpieczeństwa ewakuowaniu ludzi z obszaru zagrożonego. Trzęsień ziemi niestety nie można przewidzieć, jednak możemy ograniczać powodowane przez nie straty. W niektórych krajach, w których często dochodzi do trzęsień ziemi od wielu lat buduje się specjalnie zaprojektowane budynki, tak, aby przetrwały duże wstrząsy.