Środowisko przyrodnicze Afryki

Afryka to kontynent pełen różnorodności i bogactwa środowiska przyrodniczego. Z jednej strony możemy tam zobaczyć wielkie pustynie, a z drugiej rozległe lasy deszczowe. Wiele gatunków zwierząt i roślin jest unikalnych dla tego kontynentu i stanowi ważne ogniwo w globalnym ekosystemie.

Ukształtowanie powierzchni

Afryka jest kontynentem wyjątkowo ukształtowanym przez naturę. Położona jest na wszystkich czterech półkulach. Średnia wysokość powierzchni nad poziomem morza wynosi około 600 metrów. Kontynent ten jest wyżynny. Największe wyżyny to Wyżyna Abisyńska i Wschodnio-afrykańska, które są poprzecinane rozległymi kotlinami, takimi jak Kotlina Konga, Czadu, i Kalahari. Największe pasma górskie Afryki to Atlas, Góry Smocze i Góry Przylądkowe. Najwyższy szczyt Afryki, Kibo, jest położony na masywie wulkanicznym Kilimandżaro i ma wysokość 5895 m.n.p.m. Wzdłuż wybrzeży kontynentu ciągnie się wąski pas nizin, co stanowi kontrast dla wyżyn i gór w środku kontynentu. Warto pamiętać, że różnorodne ukształtowanie powierzchni Afryki ma duży wpływ na kształtowanie się klimatu, gleb i ekosystemów na tym kontynencie.

Klimat Afryki

Afryka to kontynent, który znajduje się w trzech różnych strefach klimatycznych: podzwrotnikowych, zwrotnikowych i równikowych. Dzięki temu, że leży po obu stronach równika, strefy klimatyczne układają się symetrycznie na powierzchni kontynentu. Wpływ na klimat Afryki mają również prądy morskie, takie jak zimny Prąd Benguelski, który obniża temperaturę powietrza i zmniejsza ilość opadów na południowo-zachodnim wybrzeżu, i ciepły Prąd Mozambicki, który zwiększa ilość opadów atmosferycznych na południowo-wschodnim wybrzeżu. Wysokość nad poziomem morza również ma wpływ na klimat Afryki. W strefach klimatycznych na wyższych obszarach, występuje chłodniejszy klimat. Dlatego też masyw Kilimandżaro, choć znajduje się w pobliżu równika, jest pokryty lodowcami w szczytowych partiach.

Cyrkulacja powietrza

Cyrkulacja powietrza w strefie międzyzwrotnikowej jest procesem, w którym powietrze jest unoszone, ochładzane, przemieszczane i opadające, powodując ciągły ruch powietrza. W strefie międzyzwrotnikowej nad równikiem ciepłe i wilgotne powietrze się unosi, powodując powstanie niżu barycznego. Para wodna ulega skropleniu i tworzy deszcz zenitalny. Powietrze ulega ochłodzeniu podczas unoszenia się i następnie przemieszcza się w kierunku zwrotników. W okolicach zwrotników powietrze opada, tworząc wyże zwrotnikowe. Różnica ciśnień powietrza między wyżami zwrotnikowymi a niżem równikowym powoduje stały ruch powietrza, nazywane pasatami.

Pasaty to wiatry, które wieją w kierunku zachodnim. Na półkuli północnej pasaty odchylają się w prawo, a na półkuli południowej - w lewo. Ten ruch powietrza jest powodowany nie tylko różnicą ciśnień, ale także ruchem obrotowym Ziemi.

Afrykańskie rzeki i jeziora

Afryka jest kontynentem o wyjątkowo zróżnicowanej sieci rzecznej, co wynika z różnorodności klimatów występujących na jej terenie. Najgęstsza sieć rzeczna znajduje się na obszarach leżących w zasięgu klimatu równikowego, gdzie płynie największa i najzasobniejsza woda rzeka w Afryce, czyli Kongo. Rzeki położone w zasięgu klimatu podrównikowego, takie jak Niger i Zambezi, charakteryzują się dużymi wahaniami stanów wody, co jest związane z sezonowymi opadami.

W strefie klimatu zwrotnikowego można spotkać suche koryta rzeczne, tzw. wadi, które wypełniają się wodą tylko po intensywnych opadach. Jedyną stałą rzeką w tej strefie jest Nil, który jest zarazem najdłuższą rzeką w Afryce, sięgającą 6671 metrów długości. Nil bierze swój początek w wilgotnej strefie równikowej i dzięki ciągłemu zasilaniu wodą jest w stanie przepłynąć przez Saharę.

Jeśli chodzi o jeziora, to w Afryce występują one nierównomiernie. Największe z nich zlokalizowane są we wschodniej części kontynentu, takie jak Jezioro Wiktorii, Tanganika (najgłębsze) i Niasa. Warto zauważyć, że wiele jezior afrykańskich jest nie tylko ważnym źródłem wody, ale także miejscem, gdzie żyją unikalne gatunki zwierząt i roślin.

Podsumowując, Afryka jest kontynentem o bardzo zróżnicowanej i bogatej sieci rzecznej i jeziorach, które odgrywają ważną rolę zarówno dla środowiska, jak i dla ludzi zamieszkujących ten kontynent.

SPRAWDŹ SIĘ!